Prostaatkanker
PSA waarde: wat is normale of verhoogde waarde voor prostaat?
PSA waarde is de hoeveelheid Prostaatspecifiek Antigeen (PSA) in het bloed. Dit eiwit wordt gemaakt door de prostaat. Boven de 3 is een verhoogde PSA waarde. Dat kan door prostaatkanker komen. Te hoog is hoger dan 10. Tussen 3 en 10 noemt men grijs gebied.
PSA waarde kan stijgen door prostaatkanker, maar ook door een vergrote prostaat of een prostaatontsteking.
Mannen laten hun PSA testen om agressieve prostaatkanker op tijd te ontdekken, want prostaatkanker is meestal niet te herkennen aan klachten in het begin.
Wat is een normale PSA waarde?
Bij een PSA waarde van 3 en hoger verwijst de huisarts u in principe door naar de uroloog voor verder onderzoek.
De PSA waarde stijgt naarmate u ouder wordt, zie tabel met PSA waarden per leeftijd waaronder u meestal goed zit:
Leeftijd | PSA waarde |
---|---|
40 tot 55 jaar | lager dan 1,5 |
55 tot 65 jaar | lager dan 2,5 |
65 tot 75 jaar | lager dan 3,5 - 4 |
Hoe gaat een PSA test bij de huisarts?
U wordt niet uitgenodigd voor een PSA test. U kunt er wel zelf om vragen. De huisarts bespreekt dan eerst de voor- en nadelen van een PSA test met u. De PSA waarde in uw bloed wordt onderzocht in een laboratorium, net zoals bijvoorbeeld cholesterol. De uitslag is meestal binnen enkele dagen bekend.
Direct naar:
Wat is een hoge PSA waarde?
PSA waarde tussen 3 en 10
PSA waarden tussen 3 en 10 µg/l noemt men het ‘grijze gebied’. Waarden in het grijze gebied kunnen door prostaatkanker komen, maar ook door andere prostaat aandoeningen. PSA is ook afhankelijk van de grootte van de prostaat. Nader onderzoek door de uroloog is meestal nodig. Lees verder over verhoogde PSA waarde
PSA waarde hoger dan 10
Is de PSA waarde hoger dan 10 µg/l? Dan spreekt men van een te hoog PSA. Lees verder over PSA waarde te hoog
Doorverwijzing bij PSA 3 en hoger
Bij een PSA waarde van 3 ng/ml of hoger verwijst de huisarts de patiënt in principe door naar de uroloog.
Oorzaken verhoogde PSA waarde
Oorzaken van een hoge PSA waarde kunnen zijn:
Uitslag PSA test
Een PSA test is een eenvoudige en goedkope bloedtest. De uitslag van deze test is ingewikkelder. PSA wordt gemeten om prostaatkanker op te sporen. Maar PSA kan ook stijgen door prostaatontsteking of een goedaardige prostaatvergroting. Daarom is bij een hoge PSA waarde vervolg onderzoek nodig.
Met onze precisiediagnostiek wordt u bij verhoogd PSA nauwkeuriger en veiliger onderzocht. Als er wel een agressieve prostaatkanker wordt gevonden, bekijken we samen met u welke behandeling nodig is.
Direct naar veelgestelde vragen over PSA
Op welke leeftijd PSA waarde meten?
Rond 50 jaar eenmalige check
Een uitgangswaarde van PSA op de leeftijd rond de 50 jaar is belangrijk en voorspellend. Een normale waarde rond de 50 jaar is lager dan 1,5 ng/ml. Bij deze waarde is het risico op het ontwikkelen van prostaatkanker in de eerstvolgende 10 tot 15 jaar verwaarloosbaar. De betreffende man hoeft zich in die periode geen verdere zorgen te maken.
Eerder bij hoger risico
Het wordt langzaam duidelijker welke mannen meer risico hebben op het krijgen van prostaatkanker:
- mannen met prostaatkanker in de familie,
- mannen van Afrikaanse of Joodse afkomst
- mannen met bepaalde genetische afwijkingen zoals onder andere BRCA1 en BRCA2 (Breast cancer antigens).
Deze risicogroepen kunnen hun PSA al eerder laten meten, op een leeftijd van (maximaal) 45 jaar. Dat heet gepersonaliseerde vroege PSA screening.
Met PSA prostaatkanker op tijd ontdekken
De PSA test heeft ervoor gezorgd dat er meer agressieve prostaatkankers op tijd werden ontdekt. Van een agressieve prostaatkanker kunnen mannen alleen genezen als deze vroeg is ontdekt zodat de kanker nog niet is uitgezaaid.
Maar er kan ook prostaatkanker worden gevonden die geen behandeling nodig heeft omdat deze niet agressief is. Met een 3 Tesla MRI onderzoek maken we al een eerste onderscheid in agressiviteit. Bij de helft van de mannen is de uitslag goed en is verder onderzoek, een biopsie, niet nodig. Lees verder over prostaatkanker
Is PSA een tumormarker?
Prostaat specifiek antigeen kan als tumormarker gebruikt worden bij prostaatkanker, maar slechts in beperkte mate bij het opsporen van prostaatkanker. Verhoogd PSA kan immers ook door andere prostaatafwijkingen veroorzaakt worden, zoals : benigne prostaathyperplasie oftewel een vergrote prostaat en prostatitis: dat is een prostaat die ontstoken is.
PSA wordt vooral als tumormarker gebruikt voor het volgen van de prostaatkanker. De PSA waarde zal lager zijn na een succesvolle behandeling. Als na langere tijd de PSA waarde weer begint te stijgen, is dat een aanwijzing dat de prostaatkanker terugkeert.
Lage PSA waarde en toch prostaatkanker
Een verhoogde PSA waarde is geen absolute indicator voor prostaatkanker, maar een lage PSA waarde is helaas ook geen vrijwaring van prostaatkanker. Er bestaan bepaalde soorten agressieve prostaatkanker waarbij PSA waarden niet verhoogd zijn. Wel is bij deze vormen de ontwikkeling van de PSA waarde over de tijd een indicator voor de ontwikkeling van de tumor.
PSA test is geen standaard onderzoek of bevolkingsonderzoek
Er is geen bevolkingsonderzoek prostaatkanker met een PSA test in Nederland. Zo’n bevolkingsonderzoek is ook niet gebruikelijk buiten Nederland. Vanuit de Europese Commissie wordt er wel al onderzoek gedaan naar beperktere screening.
Lees verder over:
Bekijk video's
Veelgestelde vragen
- Wat is een PSA test?
-
Een PSA test meet het prostaatspecifiek antigeen, een eiwit dat wordt gemaakt in de prostaat, in het bloed. Een zieke prostaat geeft meer PSA af in het bloed. De functie van PSA meten is om aandoeningen aan de prostaat op te sporen. De functie van PSA is om zaad vloeibaarder te maken.
- Waarom PSA meten?
-
Omdat een hoge PSA kan wijzen op prostaatkanker. Het is op dit moment de enige mogelijkheid om te meten of er eventueel prostaatkanker kan zijn. Prostaatkanker geeft weinig tot geen klachten in een vroeg stadium waardoor u het zelf meestal in het begin niet opmerkt. Lees meer over prostaatkanker
- Hoe meet je de PSA waarde?
-
De PSA waarde meet het lab in het bloed. Dit kan via de huisarts. Hij zal de mogelijkheden van de PSA test met u bespreken, bloed laten prikken voor een bloedonderzoek en de uitslag doorgeven of met u bespreken.
- Wat zegt een PSA waarde?
-
Een PSA waarde geeft aan hoeveel prostaatspecifiek antigeen (PSA) het klierweefsel van de prostaat afgeeft aan het bloed. De PSA waarde kan stijgen door een vergrote prostaat, een ontstoken prostaat of door prostaatkanker.
- Wat zijn hoge PSA waarden?
-
Hoge PSA waarden zijn PSA waarden hoger dan 10 µg/l. PSA waarden tussen 3 en 10 µg/l noemt men het ‘grijze gebied’. PSA wordt gemeten met een bloedonderzoek. Bij een PSA waarde van 3 of hoger verwijst de huisarts de patiënt in principe door naar de uroloog.
- Wat te doen bij hoge PSA waarde?
-
Bij een hoge PSA waarde is onderzoek nodig door een uroloog om de oorzaak te bepalen. De uroloog zal onderzoeken of er sprake is van prostaatkanker, een goedaardige prostaatvergroting of een ontstoken prostaat.
- Is de PSA waarde altijd betrouwbaar?
-
De PSA waarde die wordt gemeten in het bloed is betrouwbaar. Op basis van alleen PSA kan geen diagnose worden gesteld. U weet dus nog niet wat er aan de hand is. Daarvoor is vervolg onderzoek nodig.
- Kan een PSA waarde ook dalen?
-
Een PSA waarde daalt alleen als de oorzaak van het hoge PSA wordt behandeld. Dus als de prostaatkanker, prostaatontsteking of vergrote prostaat wordt behandeld. Als een PSA waarde niet stijgt maar vanzelf daalt of schommelt is er vaak sprake van een ontstoken prostaat.
- Waar PSA meten?
-
PSA meten kan met een PSA test bij de huisarts. Het is een bloedtest. Wij raden af om zelf online een PSA test te kopen omdat het belangrijk is de voor- en nadelen van de test en de uitslag te bespreken met een arts.
- Wat is een kritische PSA waarde?
-
Alle mannen hebben PSA in hun bloed. Een kritische PSA waarde is 3 en hoger. Dan is verder onderzoek van de prostaat nodig. Hoger dan 10 is een verontrustende PSA waarde.
- Moet ik bij bloedprikken voor PSA waarde nuchter zijn?
-
Nee, u hoeft bij het bloedprikken voor het bepalen van de PSA waarde niet nuchter te zijn.
- Word ik uitgenodigd voor PSA meten?
-
Nee, u wordt niet uitgenodigd voor PSA meten: niet door de huisarts en niet voor een bevolkingsonderzoek. Als u een PSA test wilt, kunt u dat met de huisarts bespreken. De huisarts zal wel eerst de voor- en nadelen van de test met u bespreken.
- Heeft elke man PSA in zijn bloed?
-
Ja PSA, Prostaat Specifiek Antigeen, is een eiwit dat normaal bij mannen in geringe mate in het bloed aanwezig is. Het wordt gevormd in het klierweefsel van de prostaat, zowel in een gezonde als in een zieke prostaat. Een zieke prostaat geeft echter meer PSA af in het bloed. Dat kan het geval zijn bij een goedaardige prostaatvergroting, prostaatontsteking en vooral bij prostaatkanker.
- Zijn er medicijnen tegen een hoge PSA?
-
Er zijn geen medicijnen die het doel hebben om een hoge PSA te verlagen. Dat komt omdat de hoge PSA een signaal is van een onderliggend probleem aan de prostaat.
- Is mijn PSA hoger na het drinken van alcohol?
-
Nee, alcohol heeft niet direct invloed op de PSA waarde.
- Wat is PSA?
-
PSA staat voor Prostaatspecifiek Antigeen. Dit is een eiwit dat door de prostaatklier wordt gemaakt om zaad te laten vervloeien. De prostaat geeft PSA af aan het bloed. Via een bloedonderzoek kan de PSA concentratie in het bloed gemeten worden. Dat heet een PSA test. De uitslag van deze PSA test wordt uitgedrukt als PSA waarde met de eenheid ng/ml, oftewel nanogram per mililiter.
PSA wordt gebruikt bij het opsporen van prostaatkanker. Aan de hand van PSA kan geen prostaatkanker vastgesteld worden. Daarvoor is een biopsie nodig. Ook kan aan de hand van PSA prostaatkanker niet worden uitgesloten.
Alhoewel PSA prostaatspecifiek heet, wordt het eiwit niet uitsluitend door de prostaat aan het bloed afgegeven. In een zeer geringe mate, minder dan 1% van het totaal, komt het van andere organen zoals speeksel- en melkklieren.
- Hoe laag moet de PSA waarde zijn?
-
PSA waarde is afhankelijk van de leeftijd, gemiddeld tussen 0 en 3 microgram per liter bloed. Het is niet mogelijk om prostaatkanker volledig uit te sluiten met een juiste PSA waarde want niet elke vorm van prostaatkanker laat de PSA stijgen. En een PSA waarde kan ook stijgen door een vergrote of een ontstoken prostaat.
- Kan PSA zakken?
-
Als PSA verhoogd is door prostaatkanker zal de PSA waarde niet vanzelf zakken. Wel kan een PSA waarde zakken door een behandeling van de prostaat.
- Wat is een hoge PSA?
-
Een hoge PSA is een hoger gehalte van het PSA in het bloed dan de referentiewaarde die past bij de leeftijd. Deze PSA waarde wordt vastgesteld met een eenvoudig bloedonderzoek. De hoge PSA is een aanwijzing dat er iets is met de prostaat, dat kan een vergroting, een ontsteking of kanker zijn. Gericht urologisch onderzoek is dan nodig om prostaatkanker uit te sluiten.
- Wat als mijn PSA snel stijgt?
-
Hoe snel een PSA waarde stijgt, dus het verloop van de PSA waarden in de tijd, is ook een indicator voor prostaatkanker. Dit wordt PSA velocity genoemd.
Hoe sneller PSA stijgt, hoe meer risico op prostaatkanker en zelfs een prostaatkanker in bedreigende vorm. Als PSA in de loop van de tijd niet stijgt, wordt de kans op prostaatkanker steeds kleiner. Hiervoor gebruiken artsen het begrip PSA verdubbelingstijd.
- Hoe lang duurt uitslag PSA onderzoek?
-
Meestal ontvangt u binnen enkele dagen de uitslag na de bloedafname. Tijdens een bezoek aan Andros meten we uw PSA in ons eigen lab en is de uitslag in ca. een half uur bekend.
Het ZKN-keurmerk garandeert kwaliteit, professionaliteit, veiligheid en hygiëne met onafhankelijke toetsingen.
Andros Clinics in 2023 Bekijk waarderingen