Afwachten bij prostaatkanker: active surveillance

Als de prostaatkanker klein en weinig agressief is, is opereren of bestralen meestal niet meteen nodig. En vaak zelfs helemaal niet meer nodig gedurende de rest van het leven.

Ervaring leert dat ongeveer de helft van de mannen met prostaatkanker in aanmerking komt voor afwachten waarbij ze onder strikte controle blijven: dat heet ‘active surveillance’. Dit noemt men ook wel ‘actief volgen’, ‘actief afwachten’, ‘afwachten bij prostaatkanker’ of ‘onder controle blijven bij prostaatkanker’.

Wat is active surveillance?
Bij wie kan het?
Hoe gaat het?
Waarom bij Andros?

Prof. dr. Frans Debruyne Uroloog Oprichter Andros Clinics

Active surveillance: wachten met ingrijpen tot het nodig is, maar wel onder strikte controle

Vaak is direct opereren of bestralen bij een lokale prostaatkanker niet nodig. Er moet dan wel een active surveillance protocol gevolgd worden om eventuele veranderingen van de prostaatkanker nauwlettend te volgen. Onze prostaatkanker precisiediagnostiek is daar uitermate geschikt voor.

Omdat prostaatkanker vaak heel langzaam groeit, is het niet altijd nodig om het direct te opereren of te bestralen. Het nadeel van opereren of bestralen is dat u mogelijk ook te maken krijgt met eventuele bijwerkingen zoals erectieproblemen of urineverlies.

Bij active surveillance volgen we de ontwikkeling van de gevonden prostaatkanker secuur volgens vastgestelde protocollen. Het beloop van de prostaatkanker houden we zeer nauwlettend in de gaten.

Uitstel of afstel?

Er wordt gewacht met opereren of bestralen tot dit nodig blijkt te zijn. Zo’n 30% procent van deze mannen wordt binnen 5 jaar geopereerd of bestraald. Dus voor het merendeel van de mannen blijken deze behandelingen niet nodig gedurende hun hele verdere leven.

Afwachten bij Prostaatkanker Active Surveillance

Voor wie?

Het active surveillance beleid is alleen mogelijk bij mannen met een in de prostaat gelokaliseerde en niet agressieve prostaatkanker. Andros volgt hierbij strikte protocollen van de Prostate Cancer Research International Active Surveillance (PRIAS):

Bewezen aanwezigheid van prostaatkanker.
Patiënt is geschikt voor curatieve behandeling (dat is een behandeling die is gericht op genezing).
Klinisch stadium T1C of T2.
Voldoende biopten afnamen.
Een of twee biopten met prostaatkanker.
Gleason score van 3+3=6 of minder.
PSA density van minder dan 0,2.
PSA-waarde bij diagnose van <10ng/ml.
Bereidheid om controle bezoeken bij te wonen.

Wanneer er aan bovenstaande criteria wordt voldaan is er een minimale kans dat de prostaatkanker snel gaat groeien.

De voor- en nadelen van active surveillance

Het grote voordeel van active surveillance is dat, zolang er niet tot behandeling wordt overgegaan, geen bijwerkingen zoals impotentie of incontinentie kunnen optreden. Ook hoeft u niet op te knappen na een ingreep. U behoudt uw kwaliteit van leven. Bovendien voorkomt active surveillance onnodige behandelingen.

Een mogelijk nadeel van het volgen van een active surveillance beleid is dat u verder leeft in de wetenschap dat u prostaatkanker heeft die (nog) niet behandeld wordt. Dat kan voor sommige mannen emotioneel belastend zijn.

Direct naar: waarom active surveillance bij Andros?

Hoe gaat active surveillance?

Met behulp van regelmatig bloedonderzoek, een rectaal onderzoek met eventueel echografie en het herhalen van een MRI of prostaatbiopsie krijgt de uroloog veel informatie over eventuele veranderingen in de prostaat.

Voor elke man zal uiteindelijk het verloop en dus ook het schema van controles en onderzoeken anders zijn. Daarbij hanteert de uroloog wel een basisschema:

De eerste twee jaar:

Elke drie maanden: bepaling van de PSA-waarde
Elke 6 maanden: rectaal onderzoek met evt. een echografie
Elke 12 maanden: MRI prostaatscan en/of prostaatbiopsie

Wanneer de situatie na twee jaar nog stabiel is:

Elke zes maanden: bepaling van de PSA-waarde
Elke 12 maanden: rectaal onderzoek met evt. een echografie
Elke 2 jaar: MRI prostaatscan en/of prostaatbiopsie

Afhankelijk van de ontwikkeling van de prostaatkanker kan de uroloog op individuele basis besluiten om dit schema intensiever of juist minder intensief te maken.

Bij Andros: juiste behandeling op juiste moment

Als u kiest voor active surveillance (actief volgen), betekent dat dat u onder strikte controle blijft en een behandeling zoals opereren of bestralen pas wordt gegeven als het daadwerkelijk nodig is.

Na elk controle bezoek zal uw uroloog met u bespreken of u het active surveillance beleid kunt vervolgen of dat behandeling nodig is.

Hoeveel mannen worden alsnog geopereerd of bestraald binnen 5 jaar?

Ongeveer 30% van de mannen in een active surveillance beleid ondergaat binnen vijf jaar alsnog een in opzet genezende behandeling zoals opereren of bestralen.

Als opereren of bestralen alsnog nodig is, zorgen we ervoor dat die behandelingen in de beste ziekenhuizen of centra in Nederland kunnen plaatsvinden. Desgewenst kunt u na deze behandelingen weer bij Andros terecht.

Kiezen voor active surveillance bij Andros

Bij Andros zijn er ongeveer 1.000 mannen in active surveillance of opvolging bij blijvende verdenking na negatieve MRI. (cijfers 2022).

Mannen die overstappen van het ziekenhuis naar active surveillance bij Andros geven vaak als reden de Andros precisiediagnostiek en de persoonlijke benadering door onze ervaren artsen. Lees hier de ervaring van een Andros cliënt met active surveillance.

Maak een afspraak