Prostaatvergroting symptomen en behandeling

Veel mannen van 50 jaar of ouder hebben in min of meerdere mate te maken met een prostaatvergroting. Gevolgen daarvan kunnen zijn: een toenemende druk op de blaas, vaker aandrang om te plassen, de straal wordt minder krachtig en druppelt steeds langer na en ook kan de seksuele potentie afnemen.

Interview met prof.dr. Karl-Heinz Kurth van Andros Clinics Amsterdam over goedaardige prostaathyperplasia (BPH).

De prostaat

De prostaat of voorstanderklier, afgeleid van het Grieks ‘prostateis’, ‘hij die vooraan staat’, is een klier die bij de man onder de urineblaas en boven de sluitspier van de blaas ligt. Deze klier ligt in de afvoerbuis van de blaas: de plasbuis. De prostaat ontwikkelt zich bij de man tijdens de puberteit onder invloed van mannelijke hormonen. Ook na de puberteit blijft de prostaat groeien. Een vergrote prostaat is in principe goedaardig en vaak alleen een lastig probleem. Het is geen kanker en het verhoogd ook niet het risico op prostaatkanker.

Niet altijd klachten

Volgens prof.dr. Kurth hoeft een prostaatvergroting niet altijd tot klachten te leiden. Er zijn mannen met een flink grote prostaat, die goed kunnen plassen, maar anderzijds zijn er ook mannen met een licht vergrote prostaat die zeer veel moeite hebben om te plassen. Echter, wanneer de prostaat zó groot wordt dat de urinebuis dusdanig versmald wordt dat uitplassen niet meer goed lukt, ontstaat er een probleem. Voor veel mannen zijn de plasklachten behoorlijk lastig, vooral als zij er ’s nachts uit moeten. Je nachtrust wordt doorbroken en daardoor krijg je minder energie.

Symptomen prostaatvergroting

Prof. dr. Kurth beschrijft de volgende symptomen bij een goedaardige prostaatvergroting:

• toegenomen plasdrang
• slappere urinestraal
• vaker moeten plassen
• het plassen begint niet meteen maar ‘moet op gang komen’
• een onderbroken straal (start en stopt)
• nadruppelen na het plassen
• na het plassen kan het gevoel bestaan dat de blaas nog niet geheel leeg is
• vaak ’s nachts wakker om te urineren
• aandrang (een heftig verlangen om te urineren)
• incontinentie (ongewild urineverlies)

Hoe hinderlijk de patiënt de symptomen vindt, hangt af van factoren zoals of hij gepensioneerd is of nog werkt, de aard van zijn dagelijkse activiteiten en zijn levensverwachtingen. Vaak wachten mannen lang voordat zij met hun plasklachten naar de dokter gaan, ze wijten het aan hun leeftijd dat ze bijvoorbeeld een slappe urinestraal hebben of stellen een bezoek aan de arts uit omdat de angst bestaat dat het misschien prostaatkanker is.”

Oorzaken prostaatvergroting

Bij mannen worden plasklachten vaak veroorzaakt door een vergrote prostaat, maar er zijn meer oorzaken zoals bijvoorbeeld een slechte blaasfunctie, een overactieve blaas of een plasbuisvernauwing. Een vergrote prostaat kan de blaas gaan irriteren zodat mannen vaker moeten plassen. Naar mate mannen ouder worden neemt de kracht van de blaasspier af waardoor hij de strijd zal verliezen met de steeds meer in de weg zittende prostaat. Vanaf dat moment, wanneer de prostaat nog groter wordt, zal de blaas na het plassen niet meer helemaal leeg raken en bestaat er de kans op infectie.

Een goedaardige prostaatvergroting kan ook aanleiding geven voor potentieproblemen. Maar zo ver hoeft het niet te komen. Soms verminderen, ondanks de vergrote prostaat, spontaan de klachten. Prof. dr. Kurth: ,,Er is onderzoek in Engeland gedaan naar 150 mannen die al jaren met plasproblemen kampten. Bij 50 mensen was direct therapie nodig, 50 konden nog met een behandeling wachten en bij 50 mensen waren de plasproblemen vanzelf ook weer verdwenen of veel minder geworden.”

Wat doet de uroloog?

Prof. dr. Kurth: ,,Als je last krijgt van een prostaatvergroting en plasklachten is het belangrijk te laten onderzoeken of er sprake is van een ontsteking, eventueel prostaatkanker, of van een goedaardige zwelling. De patiënt moet vragenlijsten invullen, dit zijn de IPSS-symptoomscorelijst, een vragenlijst over de kwaliteit van leven en een vragenlijst over drink- en plasgewoonten, de mictielijst. Aan de hand van deze lijsten kan er een score worden berekent en deze geeft een goed inzicht in de ernst van de plasproblemen.

Verdere onderzoeken zijn een rectaal toucher (onderzoek van de prostaat met de vinger via de endeldarm), een PSA-test (PSA is een door de prostaat gemaakt eiwit, het wordt gemeten met toestemming van de patiënt), een echografie van prostaat, het meten van de urinestraalkracht en hoeveelheid urine achtergebleven in de blaas na het plassen en in sommige gevallen een endoscopie (binnenkijken in plasbuis en blaas).

Hoe wordt een goedaardige prostaatvergroting behandeld?

Waakzaam afwachten

De klachten van een goedaardige prostaatvergroting kunnen een nogal wisselend verloop hebben. Zijn de klachten niet hinderlijk, dan is het verantwoord om voorlopig af te wachten en regelmatig te controleren.

Geneesmiddelen

Alfa-blokkers, deze geneesmiddelen bevorderen relaxatie van gladde spiercellen in de blaashals en in de prostaat. Hierdoor kan de urine beter door de blaashals en urinebuis naar buiten. Het middel werkt meestal binnen 1 week.

5-alfareductaseremmer, dit middel verkleint de prostaat en stopt de prostaatgroei. Dit middel werkt echter pas merkbaar na enkele maanden.

Overig

Fytopreparaten, bevatten extracten van saagbladpalm (serenoa repens), pompoenpitten en brandnetel. Middelen zijn bij de drogist verkrijgbaar.

Extra prostaatvriendelijk zijn peulvruchten, lijnzaadolie en tomaten, liefst gekookt of licht in olie gebakken. In tomaten zit lycopeen, een stof met een gunstige werking op de prostaat.

Operatie

Prostatectomie

Ofwel operatieve verwijdering van een deel van de prostaat. Hierbij neemt de uroloog dat gedeelte van het prostaatweefsel weg dat een vernauwing van de plasbuis veroorzaakt.

TURP/Lasertherapie

Bij een transurethrale prostaatresectie (TURP) of behandeling met een Laser wordt er onder narcose of ruggenprik een kijkbuisje in de plasbuis geplaatst. Met een elektrisch lusje of een Laser door deze kijkbuis, schilt de uroloog de vergrote prostaat als het ware van binnenuit.

Wacht niet te lang, bespreek uw klachten met een arts

Prof. dr. Kurth: ,,Veel mannen blijven te lang met hun plasklachten en potentieproblemen rondlopen maar het is van belang om niet te lang te wachten om er mee naar de huisarts of uroloog te gaan. Vroege behandeling en diagnose kunnen helpen de klachten te verminderen en om erger te voorkomen. Er zijn tegenwoordig zoveel goede manieren om de klachten te verhelpen; mannen zullen zich hierdoor veel beter voelen.”

Lees verder over vergrote prostaat

Bron: De Prostaatkliniek Auteur: Monica Verhoek