Zou laaggradige prostaatkanker een andere naam moeten krijgen?

Onlangs verscheen in ‘Journal of Clinical Oncology’ een artikel met als onderwerp de vraag: ‘Moeten we laaggradige prostaatkanker nog wel kanker blijven noemen?’

‘Nee, een Gleason Score 6 zou niet het label prostaatkanker moeten krijgen’, aldus de auteurs van het artikel. De betreffende auteurs zijn stuk voor stuk wereldexperts op het gebied van vroegdiagnostiek en therapie van prostaatkanker.

Wat is een laaggradige prostaatkanker?

Laaggradige prostaatkanker is een lokale tumor in de prostaat waarbij het prostaatkankerweefsel niet tot weinig agressief is, met een Gleason Score van 6. Dit wordt ook wel niet agressieve prostaatkanker of laagrisico prostaatkanker genoemd. Zo’n 20% van de Nederlandse mannen die de diagnose prostaatkanker krijgen behoort tot deze laagrisico groep volgens de cijfers van IKNL geclassificeerd volgens de EAU/ESTRO indeling: cT1a-2a en PSA < 10 ng/mL en Gleason score < 7.

Eerder kregen ook andere kankers een herziening van de definitie ‘kanker’

De auteurs hebben goede argumenten. Ook bij diverse andere kankers (schildklier, darm, blaas, baarmoederhals, huid) hebben in de loop der jaren herzieningen van de definitie ‘kanker’ plaatsgevonden met aanzienlijke klinische en screeningsconsequenties. En dit is nu ook bij prostaatkanker nodig.

Immers, om overdiagnose en overbehandeling te voorkomen heeft de US Preventive Task Force in 2012 het gebruik van PSA voor vroege diagnostiek van prostaatkanker vrij categorisch afgeraden. Dit heeft geleid tot een sterke toename van het aantal doden aan prostaatkanker in de VS, wat uiteraard toch ook niet de bedoeling was. Ondertussen zijn de aanbevelingen afgezwakt maar blijft bij het liberaal gebruik van PSA voor vroeg detectie het grote gevaar van overdiagnose en overbehandeling bestaan met alle levenskwaliteit- en kostengevolgen vandien.

Een belangrijke reden hiervoor is sommige mannen met een niet agressieve prostaatkanker ‘het hebben van kanker’ als een dusdanige zware psychische belasting ervaren dat toch tot opereren of bestralen wordt overgaan, terwijl dit strikt medisch gezien (nog) niet noodzakelijk was.

Gleason Score 6: controle zonder ‘kanker’ label

Als Gleason Score 6 kankers, die zich eigenlijk bijna nooit als kankers gedragen, geen kanker meer worden genoemd, kan het risico op overbehandeling snel worden teruggebracht. Zoals bij een darmpoliep, die ook niet altijd meer kanker wordt genoemd, dient dan regelmatige controle plaats te vinden waarbij de patiënt niet meer als een kankerpatiënt wordt bestempeld.

Zo kan de psychologische belasting die het woord kanker met zich meebrengt worden voorkomen, zowel voor patiënt als voor de behandelende arts (zowel huisarts als specialist). Want leven met het label kanker en niets doen blijft voor veel patiënten, hun omgeving en ook voor veel artsen toch wat ‘bizar’.

De nu als laaggradig bestempeld Gleason 6 prostaatkankers gedragen zich inderdaad veel meer als een precancereus letsel (zoals in principe ook een moedervlek) en dienen dan ook als zodanig benoemd te worden. Een moedervlek wordt immers ook geen kanker genoemd maar er is onder dermatologen wel een nauwkeurige classificatie om te bepalen hoe scherp een moedervlek in de gaten moet worden gehouden.

Gevaarlijke prostaatkanker vroeg ontdekken

Als dit zou lukken, wat nog veel wetenschappelijke discussie, overtuiging en educatie zal vergen, zou het gebruik van PSA als screeningsmethode voor de vroege ontdekking van potentieel gevaarlijke (Gleason 7-8) of echt gevaarlijke (Gleason 9-10) veel minder controversieel worden en mogelijk worden toegelaten. Gleason 6 wordt dan immers geen kanker meer genoemd. Maar…. er is nog een lange weg te gaan.

Bij Andros zijn we, zoals bekend, voorstander van vroegdetectie van prostaatkanker, juist om de gevaarlijkere prostaatkankers bijtijds op te sporen. Want prostaatkanker is en blijft doodsoorzaak nummer één aan kanker bij de man en vooralsnog nemen de sterftecijfers aan prostaatkanker met name in Nederland niet af.

Lees verder over prostaatkanker

‘Low-Grade Prostate Cancer: Time to Stop Calling It Cancer’ Journal of Clinical Onclogy