Meer uitgezaaide prostaatkanker na stoppen PSA screening
16 maart 2021
Prof.dr. Frans Debruyne
Het terugdraaien van PSA screening in de Verenigde Staten heeft er toe geleid dat meer mannen bij de eerste prostaatkanker diagnose al uitzaaiingen hadden, en dus niet meer genezend behandeld konden worden.
Dit blijkt uit een studie die werd gepresenteerd door hoofdonderzoeker Vidit Sharma van de University of California Los Angeles UCLA op het jaarlijkse Genito-urinary symposium van de American Society of Clinical Oncology (ASCO).
Meer uitgezaaide prostaatkanker na stoppen van PSA screening
Tussen 2002 en 2016 daalde in de VS het aantal mannen dat met PSA gescreend werd op prostaatkanker van 61,8% naar 50,5%. In dezelfde periode steeg het aantal mannen met uitzaaiingen bij de diagnose prostaatkanker van 6,4 naar 9 per 100.000 mannen, een significante toename dus. Gelijktijdig kwam in de VS de richtlijn om PSA niet meer te gebruiken als screeningstest voor prostaatkanker. Inmiddels is dit negatieve PSA advies weer opgeheven.
De nieuwsbrief van de Europese prostaatkanker patiëntenorganisatie Europa Uomo berichtte over deze studie en stelt dan ook de vraag of het niet toch noodzakelijk wordt om meer en vroeger op prostaatkanker te screenen.
Screenen met PSA
Systematische bevolkingsonderzoeken met PSA op prostaatkanker zijn Europawijd steeds afgewezen in verband met het te grote risico voor overdiagnose en overbehandeling. Maar deze recente studie onderstreept het negatieve effect van onderdiagnose. Over onderdiagnose maken we ons bij Andros al langer zorgen en waarschuwen daar veelvuldig voor. Zeker omdat met prostaatkanker precisiediagnostiek overbehandeling kan worden voorkomen.
We pleiten zeker niet meteen voor een algemene screening van alle mannen boven de 50 jaar. Dat zou inderdaad niet effectief zijn. Wel zijn we overtuigd van “Intelligent Early Detection” van prostaatkanker zoals door de European Association of Urology (EAU) in hun ‘White Paper on prostate cancer 2020′ is voorgesteld.
Intelligente vroegdiagnose
Bij Intelligent Early Detection oftewel intelligente vroegdiagnose worden in een vroeg stadium alle mannen met een verhoogd risico voor prostaatkanker getest, te weten mannen met een familiegeschiedenis van prostaatkanker, mannen met een Afrikaanse afkomst, mannen met veel borst- of eierstokkanker in de familie, mannen met genetische afwijkingen zoals BRCA 2 of andere DNA repair genetische afwijkingen.
Daarnaast wordt eenmalig de uitgangswaarde van PSA bij alle mannen rond de leeftijd van 50 a 55 jaar bepaald. Bij een afwijkende waarde kan worden bepaald dat een man voor vervolg screening in aanmerking komt.
Met Intelligent Early Detection kan latere zeer belastende en ook zeer dure ellende van uitzaaiingen en overlijden aan prostaatkanker worden voorkomen. André Deschamps, voorzitter van Europa Uomo, benadrukt: “onze recente EUPROMs-enquête heeft aangetoond: hoe verder de prostaatkanker al is ontwikkeld bij de diagnose, hoe meer negatief effect op de kwaliteit van leven ontstaat ten gevolge van behandelingen.”
Meer aandacht voor opsporen prostaatkanker
Screening voor prostaatkanker blijft de gemoederen bezighouden. Vorige maand nog was er een oproep vanuit de Europese Commissie om aandacht te schenken aan vroegdiagnostiek van prostaatkanker in het Europe’s Beating Cancer Plan.
Auteur: Prof.dr. Frans Debruyne is uroloog en oprichter van Andros. Eerder werd urologie van Radboudumc onder zijn leiding wereldwijd gerenommeerd.
Laatste update: 16 maart 2021