Ook in de slaapkamer nooit te oud om te leren

Een goed seksleven kan bijdragen aan een betere kwaliteit van leven, ook als we oud en rimpelig zijn. Hoogste tijd dus dat we bij dit onderwerp stoppen met giechelen, zeggen de kenners.

Ouderdom en seks, het is een onderwerp waar vooral de jongere generaties een vies gezicht bij trekken en waar ouderen beschaamd over zwijgen. Want: daar práát je toch niet over?! En juist dat zouden we wel moeten doen, is de boodschap van de eerste gespreksavond in de tweede serie van Grey Power ‘Rustige hormonen, betere seks?’, die vanavond wordt georganiseerd door VUmc. Want we worden massaal oud en plezierige seks kan bijdragen aan een gelukkigere oude dag.

“Wanneer ik vroeger mijn vrouw langs zag lopen begon ik al met mijn staart te kwispelen, bij wijze van spreken. Maar na een kankerbehandeling is het lustgevoel verdwenen. Dat is ingrijpend voor jezelf en je relatie,” zegt schrijver en arts Ivan Wolffers (67), die vanavond komt spreken. “Het is ouder worden in een snelkookpan. Seks moet maar leuk zijn, maar over dit soort dingen heeft nooit iemand het. Ook artsen niet. Mijn eerste uroloog zei over de bijwerkingen en de effecten van de behandeling op seks dat ik ze maar op een website moest opzoeken, ze doen er heel ongemakkelijk over. En een onderwerp voor verjaardagen is het ook niet echt.”

Het is een taboe, ook onder artsen, beaamt Andrea Maier, internist- en hoogleraar ouderengeneeskunde aan de VU. ” Het is vreemd dat we wel de medicijnen voorschrijven, maar weinig aandacht hebben voor het effect daarvan op iemands leven.”

Maar überhaupt hoeft het verstrijken van de jaren niet gepaard te gaan met het verdwijnen van het libido, zoals veel mensen denken. Uit onderzoek van Rutgers, het kenniscentrum op het gebied van seksualiteit, blijkt meer dan de helft van de 65-plussers seks belangrijk te vinden. Het is zelfs niet ondenkbaar dat een leven lang plezierige seks kan bijdragen aan een langer en gezonder leven.

Veel ouderen zijn erg tevreden over hun seksleven, ook als hormonen niet meer door het lijf gieren, zegt ook seksuoloog Astrid Kremers: “Op je achttiende ben je vitaal, je hebt minder zorgen om geld of ziekte. Kortom, er zijn meestal veel stimulerende factoren. Als je ouder bent verandert dat, maar dat wil niet zeggen dat de zin in seks verdwijnt. Soms moet je concluderen dat de seks zoals je die gewend was niet meer kan, bijvoorbeeld door lichamelijke problemen, maar dan kun je ook op zoek naar alternatieven. Seks is niet per definitie geslachtsgemeenschap. Een massage kan ook een heerlijke vorm van seks zijn.”

Soms wordt het met de jaren zelfs beter, zegt Kremers. Ouderen zijn meer ervaren, kennen het eigen lichaam beter en zijn wellicht de schaamte voorbij. “Sommigen krijgen er een rijker seksleven voor terug. Ik hoor mensen zeggen ‘Ik ontdek dingen die ik nooit eerder heb ervaren.'” Ook kan het moment waarop mensen seks hebben veranderen. “Als je met pensioen bent, je meer tijd voor elkaar hebt en de kinderen uit huis zijn, kan het ook overdag.”

Het neemt niet weg dat een ouder lichaam zijn mankementen heeft, wat in sommige gevallen een leuk seksleven in de weg staat. “Er verandert nogal wat,” zegt hoogleraar ouderengeneeskunde Maier. Naast het uiterlijk – je krijgt een slappere huid en rimpels -, verandert de hormoonhuishouding. “Het lichaam heeft hormonen niet meer nodig voor het maken van kinderen. Bij vrouwen dient de menopauze zich aan, de oestrogeenproductie daalt en veranderingen aan de huid worden zichtbaar, de zin in seks vermindert, je krijgt meer vet op je lichaam, en door droogheid kan seks pijnlijk zijn. Mannen maken minder testosteron aan, wat gevolgen heeft voor het libido, de doorbloeding en dus ook voor de erectie.”

Met ouderdom komen ook andere lichamelijke gebreken en complicaties door bijvoorbeeld medicijnen. “Daar kunnen artsen bij helpen, maar dan moeten mensen er wel naar durven vragen.”

Daarnaast kunnen andere zaken een rol spelen, zoals onzekerheid over een relatie, zegt relatietherapeut Wilbert Kok van de Nederlandse Vereniging Relatie en Gezinstherapie. “Mensen vragen zich af of de ander er nog wel zal zijn als ze ziek worden. Blijft diegene dan nog wel om te zorgen?”

De behoefte aan steun is juist dan groot, maar het wordt weinig gedeeld. “Veel mensen van deze generatie hebben niet geleerd zich uit te spreken. Zo erg soms dat ze de behoefte aan intimiteit niet eens meer voelen, ondanks dat ze misschien wel wanhopig op zoek zijn naar tekenen van steun en geruststelling. Juist dan vereenzamen ouderen in een relatie. Ze gaan eerder iets doen ter afleiding dan de eenzame gevoelens toe te laten. Zo ken ik mensen die dwangmatig gaan schoonmaken of veel voor anderen gaan zorgen. Partners laten elkaar los, maar durven ook niet helemaal los van elkaar te zijn uit angst alleen oud te worden. Bij dit soort problemen zou praten kunnen helpen.”

Hoogleraar Maier: “Juist nu we ouder worden dan ooit is het belangrijk dat mensen dit soort dingen kunnen delen met anderen, zodat ze weten wat de mogelijkheden zijn. Seks kan namelijk bijdragen aan een betere kwaliteit van leven.” Kok beaamt dit: “Aanraking is voor iedereen een essentiële behoefte, ongeacht je leeftijd. En dan hoeft het heus niet altijd meer een himmelhoch jauchzend Hollywoodorgasme te zijn.”

Door: LAURA OBDEIJN

Bron: Het Parool