Wat is de grenswaarde voor te laag testosteron?

Een te laag testosteron bij mannen leidt vaak, niet altijd, tot verschillende klachten zoals: stoornissen van de seksualiteit (verlies van libido, verlies van nachtelijke erecties en spontane erecties), moeheid met bloedarmoede, depressies, slaapproblemen en botpijn door botontkalking(=osteoporose).

Verhoogde kans op hart- en vaatziekten

Daarnaast heeft een man met een te laag testosteron ook een verhoogde kans op hart- en vaatziekten. Die relatie is uitgebreid aangetoond. Een laag testosteron treedt statistisch ook vaker op bij mannen met bekende risicofactoren voor hart- en vaatziekten als diabetes type 2, overgewicht en bij een verhoogd vetspectrum. Daarmee is het testosteron een “biomarker”, een aanwijzing voor een verminderde  gezondheid in het algemeen en voor de gezondheid van de bloedvaten in het bijzonder.

De consequentie van dit alles is dat mannen met een te laag testosteron een uitgebreide evaluatie moeten ondergaan naar de aanwezigheid van hart- en vaatziekten en naar de risicofactoren daarvan. De hamvraag nu is: wat is een te laag testosteron? Waar ligt de grens tussen normaal en afwijkend? Zo’n grens is immers van belang om bij een testosteron waarde onder die grens extra alert te zijn op hart- en vaatziekten.

Verschillende grenswaarden testosteron

Op Europees niveau zijn urologen het eens over een grens: te laag testosteron is een testosteron waarde van 12 nmol/l of lager. Endocrinologen leggen de grens wat lager bij 10,5 nmol/l. Inmiddels is echter duidelijk geworden dat er geen scherpe grens is en dat er voor verschillende klachten ook een verschillende grenswaarde is. Zo kan bijvoorbeeld bij een testosteron waarde onder de 15 al de eerste tekenen van verlies van libido optreden terwijl dan nog geen erectiesstoornis of bloedarmoede hoeft op te treden.

Waar ligt grens voor verhoogd risico hart- en vaatziekten?

Maar waar ligt nu de grens van het testosteron voor het verhoogde risico op hart- en vaatziekten? Artsen in Taiwan hebben dat onderzocht onder 876 mannen in de leeftijd van 45-74 jaar en hebben hun resultaten in dec 2016 gepubliceerd. Zij vonden dat bij een testosteron waarde van 15,3 nmol/l er een verhoogde kans was op hart- en vaatziekten in de komende 10 jaar (bepaald aan de hand van de Framingham risico score). Indien mannen met een testosteron waarde onder de 15.3 nmol/l ook nog seksuele klachten hadden steeg het risico op hart- en vaatziekten in de komende 10 jaar van ruim 12% naar ruim 17%.

Of dit ook van toepassing is op de bevolking in West-Europa moet nader onderzoek uitwijzen. Onderzoek, dat het voorschrijven en gebruiken van testosteron dit risico kan doen dalen, is gaande; wel is een te laag testosteron in eerste instantie een wake up call om leefstijl maatregelen te nemen!

Lees meer over laag testosteron

Bron:
1. Liao P-W, J Sexual Medicine 2016;13:1872-1880
2.EAU-Guideline on Male Hypogonadism 2016; Dohle e.a.