Is MRI geleide biopsie prostaat overal hetzelfde? Wat is het verschil tussen MRI en echogeleid?

‘Is een MRI geleide biopsie prostaat overal hetzelfde? En wat is het verschil tussen een echogeleide biopsie en een MRI geleide biopsie?’ Deze vragen ontvingen we van een van onze lezers. Onze arts Jos Immerzeel, fusie biopsie specialist bij Andros, geeft antwoord op deze ‘vraag van de maand’.

Het opsporen van prostaatkanker gaat niet overal op dezelfde manier. Er zijn grote verschillen tussen de traditionele blinde TRUS biopsie en MRI geleide biopsie. Bij een MRI geleide prostaat biopsie wordt doelgericht en trefzekerder geprikt waardoor de uitslag van de biopsie betrouwbaarder is.

Maar er zijn ook verschillende soorten MRI geleide biopsies: cognitieve MRI geleide biopsie, technologische MRI geleide biopsie (fusie biopsie) en de MRI in-bore biopsie. Ook is een groot verschil of de biopsie via de huid of de endeldarm geprikt wordt.

Eerst MRI prostaat scan

In januari 2020 werd de toepassing van MRI bij het opsporen van prostaatkanker in de richtlijn van urologen opgenomen. Bij Andros Clinics doen we als sinds 2015 altijd eerst een MRI.

De kwaliteit van de MRI beelden is niet overal hetzelfde: bekijk het verschil in kwaliteit van MRI prostaat scans.

Waarom biopsie prostaat?

Bij een prostaat biopsie worden er stukjes weefsel uit de prostaat geprikt. Dit wordt ook wel een prostaatpunctie of een weefselprik genoemd. Uit de eerder gemaakte prostaat MRI scan blijkt of er verdachte plekken van mogelijke agressieve prostaatkanker zijn. Een prostaat biopsie is nodig om te bevestigen of verdachte plekken daadwerkelijk prostaatkanker zijn en om de mate van agressiviteit ervan te bepalen.

De prostaat biopten, de stukjes afgenomen prostaatweefsel, worden in het laboratorium onderzocht door een patholoog anatoom. De uitslag wordt aangeduid in Gleason score . De uitslag van de biopsie is betrouwbaarder als er gericht in verdachte plekken wordt geprikt in plaats van willekeurig ‘blind’ te prikken.

TRUS biopsie: echogeleide biopsie via endeldarm wordt nog steeds (te) veel toegepast

In de meeste ziekenhuizen worden nog steeds traditionele blinde biopten afgenomen. Dit heet een Transrectal Ultrasound biopsie en wordt meestal een TRUS biopsie genoemd. Bij een TRUS biopsie wordt tijdens een echo ‘blind’ 6 tot 12 keer willekeurig geprikt verspreid over de prostaat. Dit wordt ‘systematisch biopten afnemen’ genoemd.

Er wordt niet altijd een (goede) MRI scan gemaakt voorafgaand aan een TRUS biopsie. Soms wordt de MRI wel gemaakt om te bepalen of een biopsie nodig is maar worden de beelden tijdens de biopsie niet actief gebruikt.

Vaak is een TRUS biopsie op dit moment nog de standaard bij ziekenhuizen. Dat wil zeggen dat er alleen op indicatie een MRI geleide biopsie wordt aangeboden. Bijvoorbeeld als na een eerdere TRUS biopsie geen prostaatkanker is gevonden maar de PSA waarde toch blijft stijgen. Of als uit MRI beelden blijkt dat het lastig is om trefzeker in het verdachte gebied van de prostaat te prikken.

Meestal via endeldarm

Deze biopten worden in de meeste ziekenhuizen transrectaal afgenomen dat wil zeggen dat er via de anus en de endeldarm wordt geprikt. Preventieve antibiotica zijn nodig, het infectiegevaar is ondanks de preventieve antibiotica toch nog 6 a 7%. De kans op een levensgevaarlijke bloedvergiftiging (sepsis) is 0,7%.

Minder nauwkeurig

Een TRUS biopsie zonder MRI is minder trefzeker omdat er niet doelgericht geprikt wordt maar biopten willekeurig worden afgenomen. Een ‘blinde’ biopsie geeft veel minder zekerheid, met de naald kan immers naast de tumor geprikt zijn. Er kan vanuit gegaan worden dat bij deze traditionele biopsie grofweg 30% van de kankers wordt gemist.

MRI geleide biopsie prostaat, verschillende methodes

Een MRI geleide biopsie is een biopsie waarbij gebruik wordt gemaakt van MRI beelden tijdens de biopsie. Er zijn verschillende methoden, ook is het voor een patiënt belangrijk om te weten of een MRI geleide biopsie als standaard wordt aangeboden of alleen bij uitzondering.

Verschillende soorten MRI geleide biopsie voor de prostaat:

• cognitieve MRI geleide biopsie
• technologische MRI geleide biopsie: fusie biopsie
• MRI in-bore biopsie, handmatig uitgevoerd
• MRI in-bore biopsie, robot gestuurd uitgevoerd

Cognitieve MRI geleide biopsie: cognitieve fusie van MRI- en echobeelden

Bij een cognitieve MRI geleide biopsie biopteert de uroloog op basis van eigen waarneming. Hij vertaalt de MRI beelden als het ware ‘in zijn hoofd’ naar wat hij op de echo ziet en besluit op basis daarvan waar hij prikt. Deze methode is nauwkeuriger dan een blinde biopsie, maar er kan minder trefzeker geprikt worden dan bij een biopsie met fusie technologie.

Meestal via endeldarm

Ook deze biopten worden bijna altijd transrectaal afgenomen, dat wil zeggen dat er via de endeldarm wordt geprikt. Preventieve antibiotica zijn dus nodig, het infectiegevaar is net als bij traditionele blinde biopten 6 a 7%. Soms worden er alleen enkele biopten genomen uit het gebied waar de MRI afwijkend is. Als er minder vaak geprikt wordt vanuit de endeldarm, is er ook minder risico op infectie.

Technologische MRI geleide biopsie: fusie biopsie met technologische fusie van MRI- en echobeelden

Bij fusie technologie worden tijdens het biopteren MRI beelden met software technologie real time over de live echobeelden geprojecteerd (fusie biopsie). Zo kan er tijdens de biopsie trefzeker in de verdachte plekken van de prostaat geprikt worden. Dit gerichte prikken kan zowel via de huid als de endeldarm.

Bij Andros wordt de biopsie altijd als MRI Fusie biopsie uitgevoerd en wordt er altijd via de huid geprikt. Bij prikken via de huid zijn geen preventieve antibiotica nodig en is er vrijwel geen infectiegevaar.

Voor een betrouwbare MRI Fusie biopsie zijn zeer nauwkeurige MRI-beelden nodig van hoge kwaliteit (3 Tesla), op de juiste wijze gemaakt en op de juiste wijze geïnterpreteerd. Voor de voorbereiding van de MRI Fusie biopsie is veel ervaring nodig omdat op de MRI beelden moet worden ingetekend waar een afwijking is gezien.

Bij Andros al sinds 2015 altijd MRI fusie biopsie via huid

Onze arts Jos Immerzeel heeft MRI fusie biopsie opgezet voor Andros. Als radiotherapeut – oncoloog had hij veel ervaring met fusie van beelden en ook met via de huid (transperineaal) prikken. Voor de transperineale MRI Fusie biopsie is een effectieve manier ontwikkeld om de huid en onderliggende weefsels te verdoven. Door deze lokale anesthesie is de ingreep vrijwel pijnloos en kunnen mannen na de biopsie direct weer naar huis.

MRI in-bore biopsie: prostaat biopteren terwijl patiënt in MRI ligt

Een MRI in-bore biopsie is een biopsie van de prostaat terwijl de patiënt in het MRI apparaat ligt. Deze biopsie wordt uitgevoerd door een radioloog. De in-bore biopsie wordt met name gebruikt bij patiënten met moeilijk bereikbare afwijkingen of heel kleine afwijkingen op de MRI.

Een zogenaamde naaldgeleider, gefixeerd op een standaard, wordt via de anus ingebracht. Deze geleider kan tijdens het maken van MRI-opnames worden gericht naar de plek waar de afwijking wordt gezien. Daarna wordt via deze naaldgeleider de afwijking nauwkeurig aangeprikt met de biopsienaald. Het richten van de naaldgeleider kan zowel handmatig als met een robot worden uitgevoerd. Bij Andros worden geen in-bore biopsieën verricht maar een patiëntvriendelijkere MRI Fusie biopsie via de huid.

Handmatige in-bore biopsie

Bij de handmatige procedure wordt de patiënt meerdere malen uit de magneet geschoven om de richting van de naaldgeleider te corrigeren. Daardoor duurt de handmatige procedure langer. Aangezien de patiënt in een wat lastigere positie ligt, namelijk op buik en knieën, kan deze langere procedure als meer belastend worden ervaren.

Robotgestuurde in-bore biopsie

Bij een robotgestuurde biopsie wordt met een RCM robot (Remote Controlled Manipulator) op afstand tijdens het maken van de MRI de richting van de naaldgeleider gecorrigeerd en het weefsel geprikt. Deze robots zijn beperkt beschikbaar in Nederland.

MRI in-bore biopsie altijd via endeldarm

Bij een MRI in-bore biopsie wordt dus altijd via de endeldarm geprikt en worden antibiotica voorgeschreven om een infectie te voorkomen. Omdat er slechts enkele gerichte biopten worden genomen is het risico op infectie wel kleiner dan bij het 6 tot 12 keer prikken via de endeldarm bij de standaard TRUS biopsie.

Bij Andros Prostaatkankercentrum

Bij het Andros prostaatkankercentrum sporen we prostaatkanker op met precisiediagnostiek. Bij verdenking van prostaatkanker, als de PSA waarde te hoog is of blijft stijgen, kijken we met MRI of een prostaatbiopsie nodig is.

De MRI-scans voor Andros worden beoordeeld door het team van prof. dr. Jelle Barentsz, oprichter van het MR Prostate Center of Excellence van het Radboudumc in Nijmegen. Zij zorgen ook voor de kwaliteitsbewaking van de beeldvorming.

Alleen als er op de MRI verdachte plekken te zien zijn, gaan we over tot nader onderzoek door het afnemen van biopten van de prostaat. Dan biopteren we altijd via de huid, trefzeker in de verdachte plekken middels een MRI Fusie biopsie. De transperineale fusie biopsie passen we al sinds 2015 standaard toe en is inmiddels al bijna 3.500 keer uitgevoerd. De resultaten zijn zeer goed en werden internationaal gepresenteerd.

Meer over prostaatkanker bij Andros

Bekijk prostaatkanker precisiediagnostiek

Lees verder over prostaatkanker